مدلسازی حوضه و آنالیز سیستم‌های نفتی

ژئوشیمی نفت I انرژی پژوهان آریانا

معرفی خدمت

بهترین روش جهت کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در اکتشاف نفت و گاز، حصول اطمینان از حضور، نوع و حجم هیدروکربن‌ها در یک ساختار اکتشافی قبل از حفاری است. تفسیر لرزه‌ای می‌تواند ساختارهای بسته را معین و تله‌های زیرسطحی احتمالی را شناسایی کند، اما قادر به پیش‌بینی قابل اطمینانی از محتوی تله نیست. حفاری بر روی یک ساختار بسته حتی نزدیک به یک میدان گازی یا نفتی در حال تولید، تضمینی برای وجود سیالات مشابه ایجاد نمی‌کند. بنابراین، اکتشاف سودآور نیازمند روشی است که احتمال موفقیت را بر مبنای داده‌های موجود و عدم قطعیت‌های همراه با آن پیش‌بینی می‌کند.
بطور کلی، موفقیت هر فعالیت اکتشافی به همگرایی عناصر و فرآیندهای حیاتی زمین‌شناختی که در چارچوبی به نام سیستم نفتی تعریف می‌شوند، وابسته است. این عناصر شامل سنگ منشأ مؤثر، مخزن، پوش‌‎سنگ و سنگ روباره و فرآیندها شامل زایش، مهاجرت و تجمعِ هیدروکربن هستند. عناصر و فرآیندهای مذکور می‌بایست با ترتیبی مناسب به وقوع بپیوندند؛ بطوریکه ماده آلی موجود در سنگ منشأ به نفت تبدیل شده و سپس ذخیره و حفظ گردد. در صورتیکه تنها یک عنصر یا فرآیند وجود نداشته باشد و یا در خارج از ترتیب مورد نیاز به وقوع بپیوندد، پیش‌بینی امکان‌پذیر نخواهد بود.
مدل‌سازی حوضۀ و آنالیز سیستم نفتی، چندین فرآیند دینامیک شامل ته‌نشست رسوب، گسل‌خوردگی، تدفین، کینتیک بلوغ کروژن و جریان چندفازی سیال را بکار می‌گیرند. این فرآیندها ممکن است در سطوح و پیچیدگی‌های متفاوتی که بطور معمول با افزایش بعد فضایی دچار افزایش می‌شود، بررسی گردند. بطور خلاصه، مدل‌سازی 1 بعدی به ارزیابی تاریخچۀ تدفین در یک محل می‌پردازد. مدل‌سازی دو بعدی چه در نقشه و چه در مقطع عرضی می‌تواند به‌منظور بازسازی زایش، مهاجرت و تجمع نفت و گاز در طول یک مقطع عرضی مورد استفاده قرار گیرد. مدل‌سازی سه بعدی، سیستم‌ نفتی را در مقیاس مخزن و حوضۀ بازسازی کرده و قابلیت نمایش خروجی در یک، دو و یا سه بعد را با گذشت زمان دارد.

مدل‌سازی 3 بعدی حوضه و سیستم نفتی
مدل‌سازی 3 بعدی حوضه و سیستم نفتی

ملزومات

با توجه به ابعاد مدل‌سازی، طیفی از داده‌ها که از میان آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد مورد نیاز هستند:

  • مکان، عمق و توزیع ناحیه‌ای لایه‌ها
  • سن و لیتولوژی سازندها
  • دوره‌‎های زمانی و نواحی رخداد فرسایش و وقایع تکتونیکی
  • داده‌های ژئوشیمیایی مرتبط با سنگ منشأ از قبیل TOC، HI و کینتیک
  • گسترش قائم و جانبی گسل‌ها و زمان شروع گسل‌خوردگی
  • دماهای سطحی و زیرسطحی در طی زمان از جمله تاریخچه جریان حرارتی
  • عمق آب در طی زمان
  • داده‌های کالیبراسیون خارجی (external) از قبیل دمای DST و انعکاس ویترینایت (Ro)
  • نرم‌افزار مدل‌سازی سیستم نفتی (مانند ThemisFlow، PetroMod و ...)

کاربردها

  • بازسازی تاریخچه تدفین/حرارتی/بلوغ و ارزیابی مطبخ (kitchen) نفتی
  • تفسیر نشانگرهای پالئوترمال (paleothermal) و رژیم‌های حرارتی
  • ارزیابی کارایی سنگ منشأ
  • ارزیابی پتانسیل شیل و شناسایی نقاط شیرین (sweet spots)
  • تخمین حجمی میزان زایش، رانش، مهاجرت و تجمع نفت و گاز
  • درک خانواده‌های نفتی و منشأهای مربوطه
  • رتبه‌بندی نواحی اکتشافی (prospects) (اندازه، اختصاصات سیال هیدروکربنی و عدم قطعیت)
  • درک بازدهی رانش
  • تاریخچه فشار منفذی و پیش‌بینی نواحی با فشار بالای کنونی قبل از حفاری
  • بازسازی مسیرهای مهاجرت نفت و گاز و بازدهی مهاجرت
  • نقش گسل‌ها در مهاجرت نفت و گاز
  • درک منشأ گاز: بیوژنیک، ترموژنیک یا گاز غیرهیدورکربنی (CO2)
  • درک بازدهی پوش‌سنگ و ستون‌های نفت/گاز
  • تفاسیر مربوط به پس از اتمام پروژه
  • تعیین و توسعه نواحی اکتشافی
  • درک ناهمگنی‌های نفتی در مقیاس میدان

مزایا

  • ارزیابی منطقه‌ای سیستم نفتی
  • تعریف استراتژی اکتشاف
  • معرفی و رتبه‌بندی نواحی اکتشافی
  • ارزیابی ریسک قبل از حفاری، شامل بهینه‌سازی حفاری در نواحی با فشار بالا
  • ارزیابی سریع بلوک‌های پیشنهادی برای مناقصه